l
Fizjonomia Krakowa jest b. zróżnicowana, uwarunkowana urozmaiconą rzeźbą terenu. Na wapiennym wzgórzu, nad Wisłą znajduje się najstarsza część miasta Wawel, na pn. od niej rozciąga się hist. Stare Miasto, otoczone Plantami; wokół dzielnice mieszkaniowe. Na terenie miasta 5 rezerwatów przyrody, ogród bot. (zał. 1783) i ogród zool. (zał. 1929).
Nie jest łatwo wytłumaczyć wyjątkowość Krakowa tym, którzy jeszcze nie widzieli tego miasta. Ta wyjątkowość wiąże się przede wszystkim z niepowtarzalnym w skali całego kraju dziedzictwem kulturowym ucieleśnionym w jego murach. Tutaj w roku 1000 założono biskupstwo kościoła rzymsko-katolickiego. Tutaj na Wzgórzu Wawelskim wybudowano rezydencję polskich królów, a zarazem miejsce ich koronacji i nekropolię, bowiem od XI do XVII wieku był Kraków stolicą Polski. Tutaj w 1364 roku powołano do życia Akademię Krakowską, pierwszą polską uczelnię (dziś - Uniwersytet Jagielloński). Zmieniało się przez wieki oblicze miasta.
W średniowieczu był to bezpieczny, bogaty gród warowny otoczony murami na których piętrzyło się 55 wież ( fragmenty miejskich fortyfikacji zachowały sie do dnia dzisiejszego). W czasach renesansu Kraków był ośrodkiem postępowej myśli i kultury skupiającym wybitnych humanistów, pisarzy, architektów, muzyków. Nawet kilka wieków później, gdy nastał w mieście czas gospodarczej bessy, w okresie modernizmu znalazła tu swoją przystań niemal cała polska elita artystyczna. Co ciekawe, życie miasta koncentrowało się przez wszystkie wieki wokół Rynku, drugiego - po weneckim placu św. Marka - forum Europy. W Krakowie tradycja splata się ze współczesnością na każdym kroku i niemal każdy kamień ma swoją historię. Jej ucieleśnieniem są liczne, pochodzące ze wszystkich epok zabytkowe budowle, których liczbę szacuje się na 6 tysięcy. Ich "ruchome" dopełnienie stanowi ok. 2,5 miliona dzieł sztuki zgromadzonych w krakowskich muzeach, kościołach i archiwach. Dzięki temu niezwykłemu nagromadzeniu dóbr kultury miasto zostało umieszczone na liście 12 obiektów Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO (World Heritage List). Nie sposób opisać w tym miejscu wszystkich turystycznych atrakcji miasta. Pewne jest, że każdy przybysz odkryje tutaj swój własny "magiczny" Kraków. Gdy jedni podążać będą tropem Mikołaja Kopernika, innych zainteresują miejsca związane z Janem Pawłem II. Kogoś zachwycą niepowtarzalne w skali światowej podziemne zakamarki XVII wiecznej kopalni soli w Wieliczce, ktoś inny spędzi być może długie godziny błądząc po zaułkach żydowskiego Kazimierza podczas gdy jeszcze inni staną olśnieni przed ołtarzem Wita Stwosza.
Korzystając ze swego geograficznego położenia, Kraków pragnie być miejscem, w którym spotykają się różne kultury i narody. Pretenduje skutecznie do miana środkowoeuropejskiej metropolii, miasta kultury, sztuki i nauki. Tutaj mieszka wielu wybitnych przedstawicieli świata polskiej kultury. Długa jest także lista krakowskich imprez festiwalowych. Ich kulminację przyniósł rok 2000, w którym Kraków godnie pełnił nadaną mu przez Radę Ministrów Krajów Unii Europejskiej funkcję Miasta Europejskiej Kultury.